Leonit Leonop

Lời phát biểu của Leonit Leonop: “Không có tiếng nói riêng, không mang lại những điều mới mẻ cho văn chương mà chỉ giẫm theo đường mòn thì tác phẩm nghệ thuật sẽ chết.” Đây không chỉ là nhận định, mà còn là tuyên ngôn về sứ mệnh của nghệ thuật. “Không có tiếng nói riêng” đồng nghĩa với việc tác phẩm không thể tách mình ra khỏi đám đông, trở thành một cái bóng mờ nhạt, thiếu vắng hơi thở của cá tính sáng tạo. Việc “chỉ giẫm theo đường mòn” là sự an phận đáng sợ của người nghệ sĩ, tự trói buộc mình vào công thức cũ kĩ, khiến cho mạch máu văn chương không còn lưu thông. Sự mới mẻ không phải là chiêu trò bề ngoài, mà là sự khai quật những chân lí ẩn khuất, những cảm xúc chưa từng được định danh, khiến văn học thực sự trở thành “cánh cửa mở vào những thế giới chưa từng tồn tại.” Tác phẩm nghệ thuật khi đã đánh mất đi ngọn lửa độc sáng ấy sẽ phải chịu chung số phận: cái chết lặng lẽ trong sự thờ ơ của thời gian và độc giả.

Nguyên Ngọc

Nhận định của nhà văn Nguyên Ngọc đã chạm đến bản chất sâu xa và ý nghĩa cứu cánh của nghệ thuật: “Nghệ thuật là sự vươn tới, sự hướng về, sự níu giữ mãi mãi tính người cho con người.” Thật vậy, nghệ thuật không phải là sự sao chép vô hồn hay công cụ giải trí nhất thời, mà là quá trình tự hoàn thiện không ngừng của con người. “Sự vươn tới” thể hiện khát khao vượt lên trên những giới hạn vật chất và sự tầm thường của cuộc sống để hướng đến những giá trị Chân – Thiện – Mỹ tuyệt đối. “Sự hướng về” là động thái tìm kiếm và khai quật những giá trị nhân văn cốt lõi, cùng có mối liên hệ sâu sắc giữa con người với con người. Vậy, tác phẩm nghệ thuật chân chính phải là nơi soi chiếu và nuôi dưỡng thiện nhân bản, giúp con người mãi mãi ý thức được mình là một thực thể tinh thần cao quý.

Lâm Ngữ Đường

Quan điểm: “Ngôn ngữ của thi ca khác với ngôn ngữ của đời sống ở chỗ là nó gợi ra được những liên tưởng phong phú, khơi dậy ở tâm hồn con người những rung động sâu xa, biến những tầm thường của đời sống thành những gì lãng mạn, cao cả.” Của Lâm Ngữ Đường đã lột tả thành công phép biến hóa kì diệu của ngôn ngữ thơ ca, khẳng định sự khác biệt căn cốt của nó so với ngôn ngữ đời sống. Nếu ngôn ngữ thường nhật chỉ dừng lại ở chức năng định danh và giao tiếp, thì ngôn ngữ thơ ca lại là một chất xúc tác mạnh mẽ, có khả năng “gợi ra những liên tưởng phong phú”, mở rộng chân trời cảm nhận của tâm trí. Thơ ca không miêu tả thực tại một cách trực diện, mà dùng hệ thống tín hiệu, hình ảnh, và nhịp điệu để “khơi dậy những rung động sâu xa”, chạm đến những miền cảm xúc lắng đọng nhất. Sức mạnh tuyệt vời nhất của thơ ca chính là khả năng “biến những tầm thường của đời sống thành những gì lãng mạn, cao cả.”