Trong xã hội phong kiến, người phụ nữ mang tư dung tốt đẹp, tài sắc vẹn toàn nhưng lại có số phận đầy bi thương, bị xã hội chà đạp, tước đoạt đi hạnh phúc, quyền được sống. Văn học trung đại Việt Nam đã khắc họa bức tranh hiện thực xã hội đầy bất công oan trái mà người phụ nữ phải cam chịu và phẩm chất sáng ngời của họ, tiêu biểu là các tác phẩm ‘Chuyện người con gái Nam Xương’ của Nguyễn Dữ và ‘Truyện Kiều’ của Nguyễn Du, ‘Lục Vân Tiên’ của Nguyễn Đình Chiểu…”

Hình ảnh người phụ nữ trong xã hội phong kiến

Trong xã hội phong kiến, người phụ nữ thường được ca ngợi là người mang vẻ đẹp “tài sắc vẹn toàn”, vừa giỏi giang, vừa hiền thục, giữ vai trò quan trọng trong gia đình. Họ là hiện thân của đức hạnh, tình nghĩa và sự hy sinh thầm lặng. Tuy nhiên, chính vì sống trong một xã hội trọng nam khinh nữ, thân phận của họ lại nhỏ bé, phụ thuộc hoàn toàn vào lễ giáo, gia phong. Văn học trung đại đã phản ánh rõ nét điều này qua nhiều tác phẩm. Chẳng hạn, Vũ Nương trong Chuyện người con gái Nam Xương hiện lên như một người vợ hiền, dâu thảo, hết lòng vì chồng con và gia đình. Kiều trong Truyện Kiều lại là gương mặt tiêu biểu của sắc – tài hội tụ, nhưng sớm bị đẩy vào vòng xoáy oan trái. Qua đó có thể thấy, hình tượng phụ nữ trong văn học gắn liền với vẻ đẹp lý tưởng nhưng đồng thời cũng dự báo cho bi kịch.

Bi kịch số phận

Người phụ nữ trong văn học trung đại thường phải chịu những bất công lớn lao từ xã hội phong kiến. Họ không có quyền quyết định số phận mà bị định đoạt bởi lễ giáo, chiến tranh, hay sự độc đoán của đàn ông. Vũ Nương vì nỗi oan “thất tiết” mà phải gieo mình xuống sông, để lại con thơ dại và nỗi tiếc thương trong lòng người đọc. Thúy Kiều vì chữ hiếu mà phải bán mình, sau đó mười lăm năm lưu lạc, chịu biết bao tủi nhục và ê chề. Ngay cả Hồng nhan trong Cung oán ngâm khúc cũng lâm cảnh “khi tỉnh rượu lúc tàn canh, giật mình mình lại thương mình xót xa”. Những bi kịch ấy không chỉ phản ánh sự nghiệt ngã của số phận phụ nữ, mà còn tố cáo sự bất công, hà khắc của chế độ phong kiến. Văn học trung đại đã trở thành tiếng nói xót xa, đồng cảm với những kiếp người nhỏ bé, yếu thế.

Phẩm chất cao đẹp

Dù phải chịu nhiều đau khổ, hình tượng người phụ nữ trong văn học trung đại vẫn tỏa sáng với những phẩm chất tốt đẹp. Họ giàu lòng vị tha, thủy chung, yêu thương và hy sinh cho người thân. Vũ Nương, dù mang nỗi oan thấu trời xanh, vẫn chọn cái chết để bảo toàn danh dự và lòng chung thủy với chồng. Thúy Kiều, sau mười lăm năm trầm luân, vẫn giữ vẹn tấm lòng hiếu thảo và khát vọng tình yêu chân chính. Ngay cả nhân vật Nguyệt Nga trong Lục Vân Tiên của Nguyễn Đình Chiểu cũng thể hiện phẩm chất cao quý khi quyết giữ trọn tiết nghĩa, không khuất phục trước cường quyền. Qua những trang văn, phẩm hạnh sáng ngời của người phụ nữ trở thành niềm cảm phục, vừa khẳng định vẻ đẹp tâm hồn, vừa là đối trọng với những bất công xã hội. Đây chính là nét nhân văn sâu sắc mà văn học trung đại để lại.

Tác phẩm tiêu biểu

Văn học trung đại Việt Nam đã lưu giữ nhiều tác phẩm tiêu biểu viết về người phụ nữ. Trong Chuyện người con gái Nam Xương, Nguyễn Dữ dựng lên hình ảnh Vũ Nương – người phụ nữ hiền thục, nhưng cuộc đời lại ngắn ngủi và bi thương. Truyện Kiều của Nguyễn Du là bản trường ca về số phận người phụ nữ tài hoa bạc mệnh, đồng thời cất lên tiếng khóc thương, tiếng tố cáo đầy nhân đạo. Cung oán ngâm khúc lại mở ra thế giới của những cung nữ bị bỏ quên trong chốn hậu cung, vừa uất hận vừa xót xa cho phận “má hồng”. Hay với Lục Vân Tiên, Nguyễn Đình Chiểu đã tôn vinh khí tiết, lòng thủy chung, nhân nghĩa của Nguyệt Nga – mẫu hình lý tưởng của người phụ nữ Việt Nam. Những tác phẩm ấy vừa phản ánh hiện thực, vừa ngợi ca vẻ đẹp tâm hồn, để lại giá trị lâu bền cho văn học dân tộc.

Thông tin lớp học ĐGNL: https://forms.gle/ghW8knKdGG3Hwmz89